در حدیث معروفی داریم که «مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ فَقَدْ عَرَفَ رَبَّهُ»؛ هر کس خودش را درست بشناسد، خدا را می‌شناسد.
در قرآن نیز آیه‌ای داریم که عکس نقیض این حدیث است: «وَ لا تَکُونُوا کَالَّذِینَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْساهُمْ أَنْفُسَهُمْ»*؛ یعنی اگر کسیخدا را نشناخت، خودش را نمی‌شناسد.
خدا این انتقام را گرفته است! کسی که به فکر خداشناسی نیست، خدا او را به این عذاب گرفتار می‌کند: او را از یاد خود او فراموش می‌دهد که درنتیجه او به فکر همه چیز هست، مگر به فکر خودش! به فکر خانه و اتومبیل و رفت‌وآمد هست، اما این‌که من کی هستم، چه می‌شوم، برزخ چیست، چه باید ببرم و... به فکر این‌ها نیست.
آیت الله جوادی آملی/ پیاده‌سازی سخنرانی؛ ۲۳ آبان ۱۴۰۳
*آیه ۱۹ سوره مبارکه حشر: و مانند کسانی مباشید که خدا را فراموش کردند، پس خدا هم آنان را دچار خودفراموشی کرد؛ اینان همان فاسقانند.
مصداق روشن کسانى که خداوند را فراموش کردند، منافقانند. در آیه ۶۷ سوره توبه درباره منافقان مى‌خوانیم: «نَسُوا اللَّهَ فَنَسِیَهُمْ» البتّه خداوند فراموشکار نیست، بلکه لطف خود را از آنان باز مى‌دارد. «وَ ما کانَ رَبُّکَ نَسِیًّا» (مریم: ۶۴)
غفلت، خطرناک‌ترین آفت انسان است. قرآن مى‌فرماید: گروهى از مردم، از چهارپایان بدترند، زیرا غافلند، «أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُونَ» (اعراف: ۱۷۹) بنابراین غفلت از خدا «نَسُوا اللَّهَ» (توبه: ۶۷)، غفلت از قیامت «نَسُوا یَوْمَ الْحِسابِ» (ص: ۲۶) و غفلت از آیات الهى، «أَتَتْکَ آیاتُنا فَنَسِیتَها» (طه: ۱۲۶) باعث سقوط انسان به مرحله‌اى پست‌تر از حیوانیّت مى‌شود.
کسى که خدا را فراموش مى‌کند، قهراً فردى بى‌راهه، بى‌رهبر، بى‌هدف و بى‌قانون، غرق در شهوات مى‌شود و تمام هدف‌ها و عملکردش سلیقه‌اى و مطابق تمایلات و هوس‌هاى خودش مى‌شود و این بزرگ‌ترین خطر براى انسان است. ( منبع)
یاد آیه ۷۲ سوره مبارکه حجر افتادم که در توصیف آن شب کذایی و حالت قوم لوط پشت در خانه می‌فرماید: لَعَمْرُکَ إِنَّهُمْ لَفِی سَکْرَتِهِمْ یَعْمَهُونَ
به جان تو سوگند، آنان در مستی خود فرو رفته و سرگردان بودند.